Ανοιχτά καθημερινά 5:00 μμ – 9:00 μμ
Η Στέγη Βιτσέντζος Κορνάρος έχει την τιμή να φιλοξενεί μέσα από το διαδικτυακό της τόπο την καλλιτεχνική φοιτητική ομάδα “Τυποτρόπιον” του Τμήματος Γραφιστικής και Οπτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, παρουσιάζοντας το εκπαιδευτικό της πρόγραμμα “Η Τυπογραφία της Αναγέννησης συναντά την Κρητική Λογοτεχνία μέσα από την Τέχνη του Δρόμου”.
Σκοπός της σελίδας αυτής είναι η γνωριμία με την ομάδα “Τυποτρόπιον”, η προβολή του ιστορικού πλαισίου, των στόχων, των δράσεων και των αποτελεσμάτων του εκπαιδευτικού προγράμματος στην Κρήτη καθώς και η προώθησή του με απώτερο στόχο περαιτέρω εφαρμογές από επίδοξους καλλιτέχνες δρόμου.
Ο Δρ. Γιώργος Ματθιόπουλος, καθηγητής και καλλιτεχνικός υπεύθυνος του εγχειρήματος, παραχώρησε στη Στέγη Β.Κ. το σχετικό πληροφοριακό υλικό, κείμενο και εικόνες, τα οποία ακολουθούν στην παρούσα σελίδα. Ακόμα, η Στέγη Β.Κ. έχει στη διάθεσή της ένα ψηφιακό φάκελο με σχέδια από δίστιχα του Ερωτόκριτου στη γραμματοσειρά Grecs du roi και τον οδηγό εφαρμογής των γραμμάτων-στένσιλ, ο οποίος μπορεί να αποσταλεί, κατόπιν τηλεφωνικής ή ηλεκτρονικής επικοινωνίας με τη Στέγη Β.Κ., σε όποια σχολική ή άλλη εκπαιδευτική ομάδα επιθυμεί να υλοποιήσει τη σχετική δράση.
Τον Οκτώβριο 2016 συγκροτήθηκε η καλλιτεχνική ομάδα φοιτητών «Τυποτρόπιον» του Τμήματος Γραφιστικής και Οπτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, με δημιουργό και υπεύθυνο εκπαιδευτικό τον Δρ. Γιώργο Δ. Ματθιόπουλο και γενική συντονίστρια της δράσης τη φοιτήτρια Όλγα Μπιτσάκη. Ο πρωταρχικός στόχος της ομάδας ήταν η παραγωγή ενός εκπαιδευτικού προγράμματος στην Κρήτη με ενσωματωμένες καλλιτεχνικές δράσεις και θέμα την Πρώιμη Κρητική Λογοτεχνία. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν ενεργά πολλοί καθηγητές και μαθητές Λυκείων από όλη την Κρήτη και για την υλοποίησή του η ομάδα συνεργάστηκε με τον Στέλιο Ζερβάκη (Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Χανίων), την Αρετή Μαρματάκη (Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων ΔΕ Χανίων), τη Φιλίτσα Πεδιαδίτη (Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων ΔΕ Λασιθίου) και την Έλια Κουμή (Υπεύθυνη του Μουσείου Τυπογραφίας Γιάννη & Ελένης Γαρεδάκη στα Χανιά).
Στην ασπρόμαυρη φωτογραφία φαίνονται τα παρακάτω μέλη της ομάδας «Τυποτρόπιον» (από πίσω αριστερά): Βησσαρίων Κυριακίδης, Γιάννης Κατσίμπρας, Γιώργος Ματθιόπουλος, Χρήστος Βασακάκης, Γιώργος Φρατζεσκάκης, Άννα Παλιατσέα, Όλγα Μπιτσάκη, Νικολέτα Τουρλούκη, Μάιρα Μπιζίμη, Ευγενία Βρέντζου, Κατερίνα Σταθάκη, Θεοφανώ Κατωμονιάτη, Δήμητρα Μαρκάκη, Αλεξάνδρα Πασαδάκη, Αλέξανδρος Φον Άικστετ, Νικολία Γρηγοράκη, Κατερίνα Τόπη, ενώ συμμετείχαν επίσης οι: Λυδία Αγγέλου, Μάρω Βλαζάκη, Ελένη Καπαράκη, Κωνσταντίνα Κατσαντώνη, Ειρήνη Κατσαράκη, Θανάσης Κατσουγιάννης, Μαίρη Κουτεντάκη, Μιχάλης Λιόλιος, Έφη Νικολακάκη, Βασίλης Σουρμελής, Γιάννης Σταυγιανουδάκης.
Η τυπογραφία υπήρξε η τεχνολογική εφεύρεση που άλλαξε την κοινωνικοπολιτική πορεία της Ευρώπης. Τον 15ο αιώνα η κυριότερη πηγή γνώσεων υπήρξε ο πνευματικός πλούτος του αρχαίου ελληνικού και ρωμαϊκού πολιτισμού. Όταν ο λόγιος Άλδος Μανούτιος ίδρυσε τον μεγαλύτερο εκδοτικό οίκο της Βενετίας επιμελήθηκε, μαζί με μια αφοσιωμένη ομάδα φιλολόγων κυρίως από την Κρήτη, την πρώτη έντυπη έκδοση όλης της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας. Η επιλογή του να χαράξει τα ελληνικά τυπογραφικά στοιχεία σύμφωνα με τη γραφή των σύγχρονών του Ελλήνων λογίων, οι οποίοι ακολουθούσαν τη βυζαντινή μικρογράμματη παράδοση, καθιέρωσε την πρακτική αυτή σε όλα τα τυπογραφεία της Ευρώπης.
Όταν, στα μέσα του 16ου αιώνα, το βασιλικό τυπογραφείο της Γαλλίας αποφάσισε τη νέα έκδοση των αρχαίων κειμένων κλήθηκε ο επιφανέστερος κρητικός λόγιος και καλλιγράφος Άγγελος Βεργίκιος, για να δημιουργήσει μαζί με τον τυποχαράκτη Claude Garamont την εντυπωσιακή ελληνική γραμματοσειρά Grecs du roi.
Η απαράμιλλη σχεδιαστική ποιότητα της βυζαντινής επισεσυρμένης γραφής του καλλιγράφου με την πλούσια συλλογή συμπλεγμάτων γραμμάτων, βραχυγραφιών και διακοσμητικών κοντυλιών αποτυπώθηκε με μεγάλη δεξιοτεχνία από τον χαράκτη και εντυπωσίασε όλη την Ευρώπη, παραμένοντας το πρότυπο των ελληνικών στοιχείων έως τον Διαφωτισμό.
Την περίοδο που η υπόλοιπη Ελλάδα βρισκόταν πλέον κάτω από τον τουρκικό ζυγό, η Κρήτη, ως σημαντική κτήση της Βενετίας, αναπτύχθηκε οικονομικά και γνώρισε την ιταλική Αναγέννηση μέσα από την επαφή του τοπικού πληθυσμού με τη μητρόπολη. Από τα τέλη του 16ου έως τα μέσα του 17ου αιώνα, στην κορύφωση του ευρωπαϊκού Ουμανισμού, ο κρητικός πολιτισμός άνθησε με σημαντικά καλλιτεχνικά έργα, κυρίως στον χώρο του θεάτρου, της λογοτεχνίας και της εικονογραφίας.
Δύο σημαντικά έργα εμφανίστηκαν, ο Ερωτόκριτος του Βιτσέντζου Κορνάρου και η Ερωφίλη του Γεωργίου Χορτάτση, τα οποία είχαν καθοριστική επίδραση στην εξέλιξη της ευρύτερης νεοελληνικής λογοτεχνίας. Έργα λαϊκά, με δάνεια από την ιπποτική μυθιστορία της Ευρώπης, εκφράζουν την πηγαία ποιητική έκφραση των Κρητικών, ενώ παραμένουν δημοφιλή έως σήμερα. Η θεατρική παραγωγή της Κρήτης αποτέλεσε πρότυπο για την επτανησιακή και αιγαιοπελαγίτικη θεατρική δημιουργία αργότερα και η επίδραση της στιχουργικής της ήταν καταλυτική στους σημαντικότερους νεότερους ποιητές μας, όπως ο Δ. Σολωμός, ο Κ. Παλαμάς και ο Α. Σικελιανός.
Η τέχνη του δρόμου είναι μια διεθνώς καταξιωμένη μορφή εικαστικής έκφρασης και επικοινωνίας διαφόρων καλλιτεχνών, σε δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους που προσφέρουν οπτική πρόσβαση σε ένα ευρύτερο κοινό, και εκτελείται με μεγάλη ποικιλία τεχνικών και υλικών μέσων.
Το γκράφιτι έχει εισαχθεί και στο ελληνικό αστικό περιβάλλον και ένα αυξανόμενο μέρος της νεολαίας ασχολείται με αυτή τη δραστηριότητα, αλλά σε μεγάλο βαθμό μιμούμενο άκριτα τις γραμματογραφικές επιλογές των αγγλοσαξωνικών προτύπων (γοτθική γραφή, κ.ά.), αγνοώντας ως πηγή του τον πλούσιο κόσμο της βυζαντινής καλλιγραφίας.
Μελετώντας τις απαρχές της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, μέσα από την κρητική θεατρική παραγωγή του Κορνάρου και του Χορτάτση, και την κορύφωση της σχεδιαστικής εξέλιξης της μεταβυζαντινής γραφής, η ομάδα “Τυποτρόπιον” προσπαθήσαμε να τα συγκεράσουμε εικαστικά μέσα από το σύγχρονο εκφραστικό εργαλείο της τέχνης του δρόμου, αποτίνοντας φόρο τιμής στην απαράμιλλη ευαισθησία του κρητικού καλλιγράφου Άγγελου Βεργίκιου και την χαρακτική δεξιοτεχνία του τυποχαράκτη Claude Garamont.
Δημιουργήσαμε δίστιχα του Ερωτόκριτου και της Ερωφίλης με τη γραμματοσειρά Grecs du roi, σε στοχευμένους δημόσιους/ιδιωτικούς χώρους της Κρήτης, προσδοκώντας με αυτό τον τρόπο να ενδυναμώσουμε τη σύνδεση της νέας γενιάς με το περιεχόμενο και το ποιητικό ιδίωμα των προγόνων της και να ενεργοποιήσουμε τις μνήμες των παλαιότερων. Ταυτόχρονα, μέσα από τη συνεργασία με τα Τεχνικά και Γενικά Λύκεια της Κρήτης, στοχεύσαμε, υπό την καθοδήγηση των εθελοντών καθηγητών, να δημιουργήσουμε ένα διάλογο επικοινωνίας με τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση για την αφομοίωση της ελληνικής ιστορίας και καλλιτεχνικής έκφρασης μέσα από εναλλακτικούς διαύλους επικοινωνίας.
Στόχος μας ήταν να κινήσουμε το ενδιαφέρον των νέων να έλθουν σε δημιουργική επαφή με διαφορετικές μορφές γραφικής έκφρασης και παράλληλα να γνωρίσουν τα αξεπέραστα έργα της Κρητικής Λογοτεχνίας μέσα από την τέχνη του δρόμου. Εμπνεόμενοι από τις δυναμικές διεθνείς καλλιτεχνικές αναζητήσεις οι νέοι θα πρέπει να μαθαίνουν πως να τις μπολιάζουν με τον πλούτο της παράδοσης και έτσι να μεταφέρουν στο παρόν τα διαχρονικά επιτεύγματα του ελληνικού πολιτισμού.
Το Περιφερειακό Πολιτιστικό Δίκτυο «Η Τυπογραφία της Αναγέννησης συναντά την Κρητική Λογοτεχνία μέσα από την Τέχνη του Δρόμου» δημιουργήθηκε και εγκρίθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κρήτης. Τα Τεχνικά και Γενικά Λύκεια της Κρήτης που δήλωσαν συμμετοχή συγκρότησαν εθελοντικές ομάδες εργασίας, εντόπισαν χώρους και, με την άδεια των ιδιοκτητών ή των τοπικών αρχών, εκτέλεσαν την καλλιτεχνική δράση. Η συντονιστική ομάδα των φοιτητών "Τυποτρόπιον" παρήγαγε τα δίστιχα (αρχεία pdf), ώστε να κοπούν και να αποτυπωθούν ως στένσιλ στους επιλεγμένους τοίχους. Πολλές ομάδες οργάνωσαν επιπλέον καλλιτεχνικές δράσεις εντός του σχολείου βασισμένες στην Κρητική Λογοτεχνία, όπως τραγούδια, θεατρικά δρώμενα κ.ά.
Για την επικοινωνία της δράσης και την ανάδειξη της παρουσίας της σε κάθε πόλη οργανώθηκαν μικρά δρώμενα σε κεντρικά σημεία, όπου φοιτητές και μαθητές κατασκεύαζαν επί τόπου δίστιχα σε κάρτες και τις μοίραζαν στους περαστικούς ως αναμνηστικά. Παράλληλα, σημαντικό ρόλο στη διάδοση των δράσεων είχαν τα μέσα μαζικής δικτύωσης και η προσέγγιση των τοπικών ΜΜΕ, όπου δώσαμε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές συνεντεύξεις, βιντεοσκόπησαν τις επιδείξεις και δημοσίευσαν αφιερώματα που διάδωσαν την παρουσία και το έργο μας.
Μέσα σε δύο χρόνια μια δημιουργική ομάδα φοιτητών, καθηγητών και μαθητών συνεργαστήκαμε με επιτυχία, εκμεταλλευόμενοι τη διαφορετικότητα των προσωπικοτήτων και των δεξιοτήτων των συμμετεχόντων. Μάθαμε να συνυπάρχουμε, να επικοινωνούμε με οργανισμούς, δημοτικές αρχές και ιδιώτες, να διευρύνουμε τις γνώσεις μας σε διάφορα πεδία, αντιληφθήκαμε την αξία της οργάνωσης και της αποδοτικής χρήσης του χρόνου για την επίτευξη κοινών στόχων και ανακαλύψαμε νέα ενδιαφέροντα και δημιουργικά ταλέντα.
Σε όλο αυτό το ωραίο ταξίδι, ενθάρρυνση για να συνεχίσουμε τις δραστηριότητες μας έδινε η θερμή ανταπόκριση των Κρητικών, που αγκάλιασαν την προσπάθεια και τραγουδούσαν στροφές από τον Ερωτόκριτο και την Ερωφίλη όταν έβλεπαν τα συνεργεία των μαθητών και των δασκάλων να φτιάχνουν δίστιχα.
Η δράση μπορεί να ενσωματωθεί στο πρόγραμμα οποιουδήποτε εκπαιδευτικού θα ήθελε να φέρει τους μαθητές του σε επαφή με την ελληνική λογοτεχνία και τέχνη ως εργαστηριακή δράση που θα περιλαμβάνει για την εκτέλεσή της χώρους της σχολικής μονάδας ή άλλους δημόσιους χώρους με τη συμφωνία του Δήμου ή του ιδιοκτήτη τους. Για το σκοπό αυτό συμπεριλαμβάνονται τα σχέδια από διάφορα δίστιχα του Ερωτόκριτου και ένας σύντομος οδηγός για τον τρόπο εκτέλεσης των γραμμάτων-στένσιλ, ώστε να ολοκληρωθεί η δράση. Φυσικά, ανάλογα τις συνθήκες μπορεί να γίνουν ιδιαίτερες προσεγγίσεις και αυτοσχεδιασμοί της εκτέλεσής τους. Ο στόχος είναι η ομάδα σας να δημιουργήσει μια ευχάριστη εκπαιδευτική διαδικασία, όπου θα αναδειχθούν η γνώση της ιστορίας, η υψηλή ποιότητα των πρώτων νεο-ελληνικών λογοτεχνικών έργων και η συμβολή του έντυπου λόγου στον πολιτισμό μας.
Καλή Προσπάθεια!!!
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν προέρχονται από τις προσπάθειες πολλών σχολικών ομάδων σε όλη την Κρήτη (2017-2018) και αποτυπώνουν εύγλωττα με πόσο ενδιαφέρον και δημιουργική χαρά αγκάλιασαν τη δράση οι καθηγητές και οι μαθητές τους.
Ανοιχτά καθημερινά 17:00 – 21:00
Βιτσέντζου Κορνάρου 97 & Καζαντζάκη
Τηλ. Επικοινωνίας: +30 28430 22042
Email: info@vitsentzoskornaros.org
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.